Sınai mülkiyet hakları, girişimcinin fikri doğrultusunda ürettiği katma değeri korumak amacıyla hukuk düzeninde yer almıştır. Bu katma değer ise bir buluş olabileceği gibi bir mal veya ürünün ayırt edilebilir olmasını sağlayan bir işarette olabilir. Girişimciler bunun gibi pek çok şey üzerinde hak kurabilmek için sınai haklarını korumalıdır. Aksi takdirde hukuk düzeninde bazı haklarından yoksun kalabilmekte, girişim faaliyetleri son bulabilmektedir.

Koruma altına alınan tasarımlar, fikir hırsızlığı, kopyalama, taklit gibi tehditlerle karşı karşıya kalmaz ve tasarım sahiplerinin ticari anlamda büyük kayıplara uğramalarına engel olur.

Tasarım, ürünün bütününde veya bir kısmında, çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme ve yüzey dokusu gibi özellikli süslemelerden oluşan bir görünümdür. Girişimciler bazen bir ürün oluşturmak yerine var olan bir ürüne estetik değer katmak veya mevcut ürünü geliştirmek isteyebilirler.

Özellikle benzer ürünlerde bir farklılık yaratan, zorlu piyasa koşullarında rekabette avantaj sağlayabilecek olan tasarımların yeni ve ayırt edici olması aranır.

• Koruma süresi başvuru tarihinden itibaren 5 yıldır.
• 5’er yıllık dönemler hâlinde 25 yıla kadar yenilenebilmektedir.

Patentli bir buluş; tıpkı işle ilgili alınıp-satılabilen, kiralanıp, kiraya verilebilen diğer mallar gibi buluş sahibinin mülkiyeti haline gelir. Patentler kural olarak alındıkları ülkeler için hak sahipliği doğurur.

Patent, buluş sahibi girişimcileri koruyan bir sınai mülkiyet hakkıdır. Buluşlara, yeni olması, buluş basamağı içermesi ve sanayiye uygulanabilir olması şartıyla patent verilebilmektedir. Ürün patenti ve usul Patenti olmak üzere, temel olarak iki tür patent türü bulunmaktadır. Buluşun bir ürüne ilişkin olması durumunda ürün patenti verilirken buluşun bir usule ilişkin olması durumunda usul patenti verilmektedir.

Mevzuat çerçevesince bilgisayar programları, bilginin sunumu ve edebiyat ve sanat eserleri ve bunlar gibi şeylerin buluş niteliğine haiz olmadığı kabul edilmekle birlikte, bir buluşun patentlenmesi için belirli bazı şartları taşıması aranmaktadır. Başvuru tarihinden başlamak üzere, patentin koruma süresi yirmi yıl ile sınırlandırılmış olup bu sürenin uzatılamayacağı düzenlenmiştir. Patent, içerisinde en çok detayı bulunduran ve en uzun süre araştırmayı ile incelemeyi gerektiren bir sınai mülkiyet hakkı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Patentte koruma süresi 20 yıldır. Bu süre, yenilenememektedir.

Tekniğin bilinen durumu aşılmasını aranmayan faydalı modelin, yeni ve sanayiye uygun olması gerekir. Tescillenen ürünü üretme ve pazarlama hakkına sahip olunur.

Faydalı modelin koruma süresi 10 yıldır.

• Faydalı model, girişimciler tarafından patente göre daha çok tercih edilmektedir. Tercih edilmesinde ki temel nedenler;

patentteki gibi inceleme aşamasının olmaması, patente göre daha kolay bir şekilde tescilinin mümkün olması ve patentteki kadar maliyet gerektirmemesidir.

Fikri haklar en basit tanımıyla, kişinin kendi emeğiyle meydana getirdiği fikri ürünler üzerinde sahiplik ilişkisi kuran ve korunması hukuken sağlanan haklardır.

Telif Hakkının geçerli olduğu sürelere bakacak olursak ekseriyetle eser sahibinin yaşamı süresince ve ölümü itibariyle ülkemizde öngörülen süre 70 yıldır.

İleri sürülebileceği çevre bakımından telif hakları mutlak hak niteliğindedirler. Hak sahibi ihlal eden herkese karşı hukuki korumadan faydalanabilir. Ancak bu mutlak her koşulda sınırsız koruma sağlamaz. Kamu menfaati, genel ahlak, kamu düzeni vb. sebepler hakkın sınırlandırılmasını gerektirebilir.

Fikri haklar kapsamında telif hakları eser sahibine çoğaltma, dağıtma, yayma, işleme, temsil ve umuma iletim hakları ile birlikte mali hakları olmak üzere pek çok hak tanımaktadır.