Şirketleşme Kapsamında Startupların Dikkat Etmesi Gerekenler

Bir startup için en önemli aşamalardan biri şirketleşmektir. Zira şirketleşme ile startup daha ciddi bir kimlik kazanacak, destek bulma ve büyüme fırsatları elde edebilecek ve markalaşma şansını arttıracaktır.

Şirket kurma kararı verildikten sonra akla birçok soru gelecektir.
Hangi şirket türü tercih edilecek?
Finansman nasıl sağlanacak?
Şirketin merkezi neresi olacak?
Şirketin unvanı ne olacak?
Ortakların görev ve sorumlulukları neler olacak?
Yeni ortakların şirkete girmesi mümkün olacak mı?
Pay sahipleri arasındaki ilişkiler nasıl olacak?

Şirket Türünün Seçimi

İlk etapta verilmesi gereken en önemli karar şirket türünün seçimi olacaktır.

Daha sonra ise tüm detaylar belirli sözleşmelerle düzenlenecektir. Sözleşmelere dair detayları hukuk rehberimizde bulabilirsiniz.

Şirket türünün seçimine dair karar verilirken girişimin yapısı, hedefleri ve beklentileri dikkate alınmalı ve mutlaka iyi bir hukuk danışmanı tarafından girişimcilere her bir şirket türünün detayları anlatılmalıdır.

Zira her bir şirket türü bakımından borçlardan sorumluluk, vergilendirme, şirket organları, birleşme devralma imkanları gibi hususlarda farklılıklar bulunmaktadır. İşte bu yüzden ilk aşamada yapılacak doğru seçim son derece önemli olacaktır.

Örneğin anonim şirketler halka arz edilebilir ve payları borsada işlem görebilir. Payların devri hususunda ise bir genel kurul kararı veya onayı aranmamaktadır. Pay sahipleri serbestçe paylarını devredebilmektedir. Bu özelliğinden dolayı anonim şirket türü yatırım süreçleri için son derece işlevseldir ve tercih edilir.

Anonim şirketlerden farklı olarak limited şirketlerde ise yalnızca nama yazılı pay çıkarılabilmekte ve halka arz olunamamaktadır. Bu şirket türünde pay devri için genel kurul onayı gerekmektedir.

Anonim ve limited şirketlerde şirket borçlarından sınırlı sorumluluk esası vardır, ortaklar taahhüt ettikleri sermaye oranının da borçlardan sorumlu olur.

Adi ortaklık veya şahıs şirketi tercih edildiğinde ise şirket borçlarından tamamen sorumlu olunacağı gibi yatırım süreçleri için tavsiye edilmez, zira sermayenin paylara bölünmesi ihtimali söz konusu olamaz.

Sözleşme Süreçleri

Startupınız için bir şirket kurmaya karar verdiniz ve şirket türünü seçtiniz. Bu aşamadan sonra belirli sözleşmelerin hazırlanması gerekecektir.
Sözleşme sürecinin doğru yönetilmesi şirketin kar elde etme ihtimalinin artmasını sağladığı gibi, girişimcinin haklarını koruma altına alarak ilerde doğması muhtemel birçok masrafın da önüne geçecektir. Bu sebeple her ne kadar startuplar sınırlı bütçeyle kuruluyor olsa da hukuki danışmanlık için yapılacak harcamalardan imtina edilmemelidir.

Şirket Esas Sözleşmesi

Esas sözleşmede; şirketin ticaret unvanı ve merkezi, işletme konusu, sermaye ve paylara dair detaylar, ortaklarının temel hak ve yükümlülükleri, yönetim ve işleyişe dair ilkeler yer alır.

Bu sözleşme şirketin anayasası gibi olacaktır ve hazırlanması zorunlu bir sözleşmedir. Bu yüzden mutlaka bir hukuki danışman eşliğinde hazırlanması gerekir. Aksi takdirde atlanan bir detay veya hatalı bir clause ilerde büyük hukuki uyuşmazlıklara ve masraflara sebep olabilir.

Fikri ve Sınai Mülkiyet Haklarının Devrine İlişkin Sözleşme

Kurucu ortak veya çalışanın şirket kurulumundan önce oluşturduğu marka, patent telif vb. fikri ve sınai mülkiyet haklarının şirkete devrinin sağlanması için fikri ve sınai hakların devrine ilişkin bir sözleşmenin hazırlanması gerekmektedir. Şirket faaliyetinin hukuka uygunluğu bakımından bu sözleşmenin hazırlanması şarttır.

Gizlilik Sözleşmesi

Şirkete ilişkin ticari, mali, hukuki ve teknik bilgiler ile marka, lisans ve telif hakları gibi tüm fikri ve sınai mülkiyet hakları, ticari sır ve her türlü bilgi ve belgelerin şirket onayı olmadıkça üçüncü bir gerçek/tüzel kişiye açıklanmamasını temin etmek amacı ile taraflar arasında Gizlilik Sözleşmesi düzenlenmelidir.

Pay Sahipleri Sözleşmesi, Pay Alım & Satım Sözleşmesi

Pay sahipleri sözleşmesi esas sözleşmeden farklı olarak herkese açık bir sözleşme değildir. Ortakların birbirleri arasındaki ilişkiyi ve şirketi beraber nasıl yöneteceklerini daha detaylı düzenler ve yapılması önerilir.

Bu sözleşme ile pay sahipleri arasındaki ilişkiler hukuki çerçeve içerisine alınarak ilerde doğması muhtemel uyuşmazlıkların engellenmesi sağlanacaktır. Ön alım hakkı, rekabet yasağı gibi son derece önemli hususlar da bu sözleşme kapsamına dahildir.

Pay alım satımına ilişkin detaylar da mutlaka bir sözleşme ile düzenlenmelidir. Zira sermaye artırımı sürecinde payların sulanması (dilution) ihtimali ilk pay sahiplerini zarara uğratabilir. Startuplar bakımından bu ihtimal son derece olasıdır zira startupların sermayesi çoğunlukla yeni yatırımcıların pay satın almasıyla arttırılır.

Bu ihtimalde şirket sermayesi arttığı gibi sermayeyi temsil eden pay sayısı da artar ve kurucu pay sahiplerinin payı yeni sermaye bedeline oranla değer kaybeder. Bu duruma payların sulanması denir.

Pay sahipleri sözleşmesine pay sulanmasına karşı hükümler koyulabilir. İlerideki yatırım turlarında pay oranlarının düşmesini istemeyen ilk tur yatırımcıları kurucular ile yapacakları sözleşmeye bu tarz maddelerin eklenmesini isteyebilir.

Stj. Av. Enise Bozatlı