Start-uplarda Hisse Devrinden Sonra Şirketler Hukuku Kapsamında Yapılması Gerekenler

admin Mart 24, 2021 0 Comments

Start-uplarda Hisse Devrinden Sonra Şirketler Hukuku Kapsamında Yapılması Gerekenler

Emre Öztoprak

Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) kapsamında kurulabilecek şirket türleri sınırlı sayıdadır. Anonim şirket, limited şirket, kollektif şirket ve komandit şirket TTK’ya göre kurulabilecek şirket türleridir. Anonim ve limited şirket türleri, sermaye şirketidir ve sınırlı sorumluluğa tabi olan en yaygın şirket türleridir. Kollektif ve komandit şirket türleri, şahıs şirketleridir ve komandit şirketteki sınırlı sorumlu ortak hariç diğer ortaklar, bütün malvarlığı ile sınırsız sorumluluğa tabidir. Startuplarca kurulanşirketler, büyük ölçüde anonim veya limited şirket olduğundan bu yazı bu şirket türleri esas alınarak, startuplarda hisse devri sonrası şirketler hukuku bağlamında yapılması gerekenlerden bahsedilecektir.

Anonim şirketlerde pay devri TTK m.489 ve m.490’da açıklanmıştır. Bu maddeler uyarınca anonim şirketlerde pay devrinde, pay senedi hamiline yazılıysa hamiline yazılı senedin teslimiyle, pay senedi nama yazılı ise bu pay senedi ciro ve teslim yoluyla devredilebilir. Yapılacak devirlerin hüküm ifade etmesi için, pay senedinin cinsine göre hukuki işlem yapılması şarttır. Ayrıca anonim şirketlerde pay devrinin şirketin pay defterine işlenmesi gerekir. Bunun hukuki sonucu TTK m.499/4’de belirtilmiştir. Şirketle ilişkilerde, sadece hisse defterinde kayıtlı olan kimse pay sahibi olarak kabul edilecektir. Eğer anonim şirkette devredilen pay senedi nama yazılı ise payını devreden kişi, payı devralan kişinin pay defterine kaydedilmesiyle borçlarından kurtulmuş olur (TTK m.501/3).

Limited şirketlerde pay devri ise TTK m.593 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Bu arada şunu belirtmek isterim ki, TTK limited şirket payı için esas sermaye payı ifadesini kullanmaktadır. Bu yazıda da bu ifade kullanılacaktır.

Esas sermaye payının devri için yazılı bir sözleşme gerekir. Bu sözleşme, esas sermaye payını devreden ve devralan tarafından imza edilir. Bu imzaların noterce tasdiki şarttır(TTK m.595/1). Aksi şirket sözleşmesinde belirtilmedikçe, limited şirketlerde esas sermaye payının devri için, ortaklar genel kurulunun onayı da gerekir(TTK m.595/2). Limited şirketlerde esas sermaye payının devri için şirket müdürlerinin (yöneticilerinin) esas sermaye paylarının geçişlerini (devirlerini) ticaret sicili müdürlüğünden başvuru yoluyla talep etmeleri gereklidir (TTK m.598/1).

Bu açıklamalara ilaveten, anonim ve limited şirketlerinde vergi sorumluluğu için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanun hükümlerinden bahsetmek, startuplarda hisse devri sonrası şirketler hukuku kapsamında yapılması gerekenlerle ilgili olup bu kanun maddelerinden bahsedilmesi elzemdir.

Bu konuda 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35. Maddesinde hükümler belirtilmiştir. Bu madde uyarınca ‘’ Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatler gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mal varlığından tamamen veya kısmen tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanuni temsilcilerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekkülü idare edenlerin şahsi mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilir. Bu madde hükmü, yabancı şahıs veya kurumların Türkiye’deki mümessilleri hakkında da uygulanır. Tüzel kişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını kaldırmaz. Temsilciler, teşekkülü idare edenler veya mümessiller, bu madde gereğince ödedikleri tutarlar için asıl amme borçlusuna rücu edebilirler.’’ hükümleri ihdas edilmiştir.

Bu madde hükümleri uyarınca anonim ve limited şirketlerde, bu şirketler tüzel kişiliğe sahip olduğundan bu şirketlerin malvarlığından tahsil edilemeyen kamu borçları bu şirketlerin kanuni temsilcilerinden tahsil edilebilecektir. Bu şirketlerin merkezi yurt dışında ise, bu şirketlerin temsilcileri hakkında da bu kanun hükmü tatbik edilebilecektir. Kamu borcunun kapsamı, şirketin tasfiye halinde olması veya tasfiyesinin tamamlanmış olması halinde ise tasfiyeye giriş tarihinden evvelki periyotlara ait borçları da kapsamaktadır.

Limited şirketlere özgü olarak AATUHK m.35 maddesi düzenlenmiştir. Bu madde uyarınca; limited şirket ortakları, şirket malvarlığından tamamen veyahut kısmen tahsil edilemeyen ya da tahsil edilemeyeceği önceden belli olan kamu borcundan sermaye hisselerine göre direkt olarak sorumlu tutulacaktır.

Ortağın şirketteki sermaye payını devretmesi halinde, payı devreden ve devralan şahıslar devir öncesine ait amme alacaklarının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu olur. Amme alacağının doğduğu ve ödenmesi gerektiği zamanlarda pay sahiplerinin farklı şahıslar olmaları halinde bu şahıslar, amme alacağının ödenmesinden birinci fıkra hükmüne göre müteselsilen sorumlu olur.