• Fikri Hak Olarak Kabul Edilebilirlik Açısında Eser Olgusu 

Dijital oyunlar; “oyuncunun elektronik bir sistem veya bilgisayarla kurduğu bağlantı neticesinde oluşan somut durumun, ekran veya benzeri bir görüntü sistemi aracılığı ile gösterilmesi” olarak tanımlanmakla birlikte günümüzde bu durum bilgisayar oyunları veya video oyunları olarak da adlandırılmaktadır. Teknik kişilerin yapacağı çalışma sonunda ortaya çıkacak sonuçların tamamı, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun (“FSEK”) 2. maddesi kapsamında “eser” olarak değerlendirilebilmektedir.

Bu noktada önemli unsur şudur, programlanan ara yüze konu olan düşünce ve ilkeleri dahil olmak üzere, bir bilgisayar programının herhangi bir ögesine temel oluşturan düşünce ve ilkeler eser sayılmamaktadır. Çünkü aynı fikir çok çeşitli ifade yollarıyla kullanılabilir. Hakeza buradaki unsurlar günümüzde FSEK kapsamında eser niteliğine haiz olan ürünlerin ayırt edicilik unsuru gerektiren hüviyetleri konusunda da bu şekilde incelemeye tabi tutulmaktadır.  Buna dair dijital oyun sektöründe beklenilen durumda ortaya çıkarılan fikrin sektörel anlamda yazılımsal ve yahut donanımsal anlamda yenilik ve ayırt edicilik getirmesi durumudur. Bu sebeple sadece fikir hukukumuzda korunmamaktadır. Korumanın konusu, bu fikrin ifade ediliş biçimi, kullanılan yolu şeklidir.

Bir oyunun içinde birbirinden farklı resimler, çizimler, yazılım kodları, animasyonlar, metinler, videolar ve müzikler bulunabilmektedir. Dijital oyunların korunmaya elverişli birden fazla hakka konu unsuru bünyesinde barındırması sebebiyle Türk hukuku kapsamında hangi hakkın altında hukuki korumadan yararlanacağı konusu uygulamada ortaya çıkmaktadır. Dijital oyunlar özelinde uluslararası hukukta olduğu gibi hukukumuzda da eser sahibinin haklarını korumak amacıyla dijital oyunlardaki hakların parçalara ayrılarak koruma altına alınması gündeme gelmektedir.

• Eser Olarak Kabul Edilen Fikri Hakkın Sınai Mülkiyet Korumasına Dahil Edilme Süreci 

Sınai Mülkiyet Kanunu (“SMK”)’nun düzenlediği marka, patent, tasarım, faydalı model, coğrafi işaretler gibi sınai haklar çerçevesinde; dijital oyun içeriğinde meydana getirilen bir tasarımın, oluşturulan ayırt edici bir logonun, oyun karakterinin şematize edilmiş görüntüsünün, dijital oyunun adının Türk Patent ve Marka Kurumu’na yapılacak tescil başvuruları ile marka, tasarım gibi korumalardan faydalanması mümkündür.

• a. SMK Kapsamında Marka Hakkı 

Marka hakkından bahsedebilmek için, Bir işaretin bulunması gerekmektedir. Bu işaret kişi adları dahil sözcükler, şekiller, renkler, harfler, sayılar, sesler ve malların veya ambalajlarının biçimi olmak üzere her türlü işaret olabilecektir. Bu işaretin marka sahibine sağlanan korumanın konusunun açık ve kesin olarak anlaşılmasını sağlayabilecek şekilde sicilde gösterilebilir olması gerekmektedir. Bu işaret ayırt edicilik özelliğini taşıması gerekmektedir. Dijital Oyunları açısından değerlendirildiğinde ise Dijital Oyunlarının Marka olarak tescil edildiği durumlarda bilgisayar oyunlarının isimleri, logoları, bilgisayar oyun yapım şirketlerinin isimleri, logoları vb. şekiller oyun sahipleri tarafından marka olarak tescil edilebilmektedir. Dolayısıyla SMK kapsamında marka olarak koruma altında olacaktır.

Bu noktada dijital oyunlarda herhangi bir firmanın elde ettiği marka haklarının tamamını elde etmeye haiz konumdadır. Buradaki uygulama farklılıklarını şu şekilde özetleyebiliriz. Dijital oyunun üretici firması olarak EA GAMES firmasını belirleyelim, üretici firma kendi marka hakkını tescil ettirerek koruma altına almaktadır. Üretici firmanın ürettiği FIFA oyununun her yıl yeni sürümü çıktıkça marka tescilinde bulunabilecektir. Bu noktada mevcut markasını FIFA08 FIFA09 şeklinde renk ve logolarında değişiklik yaparak tescil ettirebilmektedir. Yani sadece dijital oyunların ilk sürümü değil sonraki sürümleri de marka koruması kapsamına alınabilmektedir. 

• b. Dijital Oyun Markalarında Benzerlik Olgusu 

Dijital oyun markalarının yeni oyun sürümleri gamerlar tarafından oyun firmalarının marka tescili süreçlerinde anlaşılmaktadır. Oyun üreticileri marka koruması açısından sorun yaşamamak için oyunu piyasaya sürmeden gelişme sürecinde marka tescillerini uygulamada yapmaktadırlar. Çünkü sınai mülkiyet üretilen ürünün ticari anlamda kar getirebilmesi için vazgeçilmezlik özelliği taşımaktadır. Bu noktada uygulamada yaşanabilen sorunlar ise marka benzerliklerinden ilgili düzenleyici kurumların verdikleri red kararları ile ortadan kaldırılmaktadır. Örnek vermek gerekirse FIFA08 oyunun ilerde FIFA22 olarak tescil edileceğinin düşünen kötü niyetli kişilerce markaya dair hak sahipliği elde etmek amacıyla tescil işleminin gerçekleştirilmeye çalışıldığını düşünelim. İlgili kurumlarca FIFA08 Markası ile benzerlikten FIFA22 markasının red kararı verilmesi gerekmektedir hatta uygulama da bu yola gidilmektedir. Bu şekilde haksız kullanımların ve kötü niyetli marka tescilinin SMK m.6/5 kapsamında reddi söz konusudur. 

Bir diğer boyut ise FIFA08 markasına sahip olan gerçek hak sahibi marka ise FIFA22 markasının tescil edilmesinde benzerlikten dolayı sorun yaşamamak için markanın kullanıma dair muvafakat verebilmektedir. Uygulamada firmalarda seri marka koruması için kullanılmakta olan bu yol Dijital oyun firmaları açısından da kullanılabilmektedir. Bu sebeple FIFA22 özelinde verdiğimiz örnekle FIFA08 markasına sahip olan üretici firma oyun markasının tescili için muvafakat vererek tescil işleminin sorunsuz bir şekilde gerçekleştirilmesi sağlayabilecektir.  

Av. Mustafa Koçyiğit

Basın ve Medya Hukuku Nedir?  

Onlarca yıllık birikim ve buluşlarla dinamikleşen dünyamızda teknolojinin gelişmesi hukukun yeni alanlarda da uygulanabilirliğini mecbur kılıyor. Bu sebeple hukuk bambaşka sahalarda vücut bularak karşımıza çıkmayı başarıyor. Medya hukuku da tam bu noktada ele alacağımız alanlardan birisi. Peki Medya ve Basın Hukuku nedir?

İnsanlarla ortak kullandığımız diğer alanlarda olduğu gibi kitle iletişim alanları da çeşitli kurallara sahiptir. Bu kurallar insanların özgürlüğünü yaşarken diğerlerinin özel alanlarına müdahale etmemesini sağlayabilmek adına gelişmiştir. Bahse konumuz olan Medya Hukukunda da bu kurallar evleviyetle mevcuttur. Kapsadığı konu başlıkları bakımından çeşitliliğe sahip olan Medya Hukuku; Basın yayın faaliyetleri, radyoculuk, internet, gazetecilik gibi başlıkları da bünyesinde barındırmaktadır.

Özellikle pandemi dönemi içerisinde insanların sosyalleşebileceği tek konum olan internet üzerinde milyonlarca insanın fikirlerini, görüşlerini, eleştirilerini, görüntü, ses, video gibi ve daha birçok kişisel bilgilerini paylaştığı göz önünde bulundurulduğunda medyada hukuk kurallarının nasıl işleyeceği akıllarda çeşitli şüphelerin oluşmasına sebebiyet veriyor. Burada dikkat çekilmesi gereken hususlardan belki de en önemlisi ifade özgürlüğümüzün medya üzerinde nasıl ve ne ile sınırlandırılabileceğidir.

İfade özgürlüğünün kullanılması;

•Ulusal güvenlik

•Ülke bütünlüğü

•Kamu emniyeti

•Suç işlenmesi veya düzensizliğin önlenmesi

•Genel sağlığın korunması

•Gizli belgelerin açığa vurulmasının önlenmesi

•Başkalarının şöhret ve haklarının korunması

•Yargı organlarının otorite ve tarafsızlığının sağlanması

gibi hallerde söz konusu olabilecektir. Bu sınırlama sebeplerinin varlığıyla birlikte sınırlama yapılabilmesi bu sınırlamanın ancak kanunla yapılmasına, Anayasanın özüne ve sözüne, ölçülülük ilkesine ve demokratik toplum düzenine uygun olmasına bağlıdır.

İfade özgürlüğünün yanı sıra Medya hukuku bağlamında çalışan hukuk bürolarının genel olarak verdiği hizmetler;

•Kaldırılması istenen içerik için içeriğin kaldırılması başvuruşu ve içerik kaldırma sürecinin yönetilmesi

•Basın kurumlarının yayınlaması için tekzip hazırlanması

•Başvurusu ve tekzip sürecinin yönetilmesi

•RTÜK ile ilgili anlaşmazlıkların çözümü, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından ceza verilmişse bu cezalara yapılan itirazlar

•İdari merciler ile olan hukuki süreçlerin yönetimi

•Medya kuruluşlarına açılabilecek maddi ve manevi tazminat davaları

•Medya yolu ile işlenen suçlar, Firmaların yanıltıcı reklam ve ilanları ile işlenen suçlar

•Erişim engelleme kararları

•Basın ve Medya Hukuku ‘na göre Medya kurumları için süreli veya süresiz kapatma kararları

•Kişisel belgelerin korunması

•Yayın sahibinin hakları, Medya hakları

•Dizi ve film sözleşmeleri gibi alanlarda varlık göstermektedir.

Burada karşımıza bambaşka bir konu başlığı çıkıyor. Yapım şirketlerinin hukuki sorumluluğu. Öncelikle;

Yapım Şirketleri Nedir?

Yapım Şirketleri diğer bir adıyla Prodüksiyon Şirketleri çeşitli firmalara web hizmeti, reklam, fotoğraf, tanıtım filmi, fragman, müzik gibi hizmetler vermek üzere kurulan şirketlere verilen addır.

Yapım Şirketlerinin Sorumlulukları

Her şirketin olduğu gibi yapım şirketlerinin de hukuki sorumlulukları mevcuttur. Kendi sorumluluklarını kuruluşlarındaki mevcut sözleşmelerle belirleyebileceklerinin yanı sıra yasal olarak aza indirgenemeyen sorumlulukları da mevcuttur.

Bahse konu şirketlerin sorumlulukları Medya Hukuku bağlamında ifade özgürlüğünden veri paylaşımına kadar birçok dikkat edilmesi gereken konu üzerinde vücut bulmakla birlikte yalnız bu alanla sınırlı değildir.

Yapım Şirketlerinin Hukuken Dikkat Etmesi Gerektiği Konular

Yapım şirketleri yalnız kendi şirket tüzel kişiliği bağlamında hukuk kurallarına uymakla kalmayıp aynı zamanda reklam, fotoğraf, tanıtım filmi, müzik gibi edimini üstlendiği işlerde müşterisi olan gerçek yahut tüzel kişilerin de bu işler kapsamında bahsi geçen hukuki kurallarına uyuyor olmasına dikkat etmelidir. Başta ifade özgürlüğü de olmak

Üzere Medya Hukukunun gerekliliklerini de yerine getirmek ve belirtilen yasal sınırlamalara katlanma mecburiyetindedirler. Zira taraflar arasındaki sözleşmeye konu edimler yalnız birer ifa olmadığı gibi aynı zamanda Medya Hukukunun ilgi alanına giren başlıca konulardandır. Bu sebeple Yapım şirketleri gerek işlerinde gerek kendi kişiliklerinde mevcut fiil ve edimlerini hukuk kuralları çerçevesinden çıkmadan ifa etmekle yükümlüdürler.

Stj. Av. Aybike Terkeş