Basın ve Medya Hukuku Nedir?  

Onlarca yıllık birikim ve buluşlarla dinamikleşen dünyamızda teknolojinin gelişmesi hukukun yeni alanlarda da uygulanabilirliğini mecbur kılıyor. Bu sebeple hukuk bambaşka sahalarda vücut bularak karşımıza çıkmayı başarıyor. Medya hukuku da tam bu noktada ele alacağımız alanlardan birisi. Peki Medya ve Basın Hukuku nedir?

İnsanlarla ortak kullandığımız diğer alanlarda olduğu gibi kitle iletişim alanları da çeşitli kurallara sahiptir. Bu kurallar insanların özgürlüğünü yaşarken diğerlerinin özel alanlarına müdahale etmemesini sağlayabilmek adına gelişmiştir. Bahse konumuz olan Medya Hukukunda da bu kurallar evleviyetle mevcuttur. Kapsadığı konu başlıkları bakımından çeşitliliğe sahip olan Medya Hukuku; Basın yayın faaliyetleri, radyoculuk, internet, gazetecilik gibi başlıkları da bünyesinde barındırmaktadır.

Özellikle pandemi dönemi içerisinde insanların sosyalleşebileceği tek konum olan internet üzerinde milyonlarca insanın fikirlerini, görüşlerini, eleştirilerini, görüntü, ses, video gibi ve daha birçok kişisel bilgilerini paylaştığı göz önünde bulundurulduğunda medyada hukuk kurallarının nasıl işleyeceği akıllarda çeşitli şüphelerin oluşmasına sebebiyet veriyor. Burada dikkat çekilmesi gereken hususlardan belki de en önemlisi ifade özgürlüğümüzün medya üzerinde nasıl ve ne ile sınırlandırılabileceğidir.

İfade özgürlüğünün kullanılması;

•Ulusal güvenlik

•Ülke bütünlüğü

•Kamu emniyeti

•Suç işlenmesi veya düzensizliğin önlenmesi

•Genel sağlığın korunması

•Gizli belgelerin açığa vurulmasının önlenmesi

•Başkalarının şöhret ve haklarının korunması

•Yargı organlarının otorite ve tarafsızlığının sağlanması

gibi hallerde söz konusu olabilecektir. Bu sınırlama sebeplerinin varlığıyla birlikte sınırlama yapılabilmesi bu sınırlamanın ancak kanunla yapılmasına, Anayasanın özüne ve sözüne, ölçülülük ilkesine ve demokratik toplum düzenine uygun olmasına bağlıdır.

İfade özgürlüğünün yanı sıra Medya hukuku bağlamında çalışan hukuk bürolarının genel olarak verdiği hizmetler;

•Kaldırılması istenen içerik için içeriğin kaldırılması başvuruşu ve içerik kaldırma sürecinin yönetilmesi

•Basın kurumlarının yayınlaması için tekzip hazırlanması

•Başvurusu ve tekzip sürecinin yönetilmesi

•RTÜK ile ilgili anlaşmazlıkların çözümü, Radyo ve Televizyon Üst Kurulu tarafından ceza verilmişse bu cezalara yapılan itirazlar

•İdari merciler ile olan hukuki süreçlerin yönetimi

•Medya kuruluşlarına açılabilecek maddi ve manevi tazminat davaları

•Medya yolu ile işlenen suçlar, Firmaların yanıltıcı reklam ve ilanları ile işlenen suçlar

•Erişim engelleme kararları

•Basın ve Medya Hukuku ‘na göre Medya kurumları için süreli veya süresiz kapatma kararları

•Kişisel belgelerin korunması

•Yayın sahibinin hakları, Medya hakları

•Dizi ve film sözleşmeleri gibi alanlarda varlık göstermektedir.

Burada karşımıza bambaşka bir konu başlığı çıkıyor. Yapım şirketlerinin hukuki sorumluluğu. Öncelikle;

Yapım Şirketleri Nedir?

Yapım Şirketleri diğer bir adıyla Prodüksiyon Şirketleri çeşitli firmalara web hizmeti, reklam, fotoğraf, tanıtım filmi, fragman, müzik gibi hizmetler vermek üzere kurulan şirketlere verilen addır.

Yapım Şirketlerinin Sorumlulukları

Her şirketin olduğu gibi yapım şirketlerinin de hukuki sorumlulukları mevcuttur. Kendi sorumluluklarını kuruluşlarındaki mevcut sözleşmelerle belirleyebileceklerinin yanı sıra yasal olarak aza indirgenemeyen sorumlulukları da mevcuttur.

Bahse konu şirketlerin sorumlulukları Medya Hukuku bağlamında ifade özgürlüğünden veri paylaşımına kadar birçok dikkat edilmesi gereken konu üzerinde vücut bulmakla birlikte yalnız bu alanla sınırlı değildir.

Yapım Şirketlerinin Hukuken Dikkat Etmesi Gerektiği Konular

Yapım şirketleri yalnız kendi şirket tüzel kişiliği bağlamında hukuk kurallarına uymakla kalmayıp aynı zamanda reklam, fotoğraf, tanıtım filmi, müzik gibi edimini üstlendiği işlerde müşterisi olan gerçek yahut tüzel kişilerin de bu işler kapsamında bahsi geçen hukuki kurallarına uyuyor olmasına dikkat etmelidir. Başta ifade özgürlüğü de olmak

Üzere Medya Hukukunun gerekliliklerini de yerine getirmek ve belirtilen yasal sınırlamalara katlanma mecburiyetindedirler. Zira taraflar arasındaki sözleşmeye konu edimler yalnız birer ifa olmadığı gibi aynı zamanda Medya Hukukunun ilgi alanına giren başlıca konulardandır. Bu sebeple Yapım şirketleri gerek işlerinde gerek kendi kişiliklerinde mevcut fiil ve edimlerini hukuk kuralları çerçevesinden çıkmadan ifa etmekle yükümlüdürler.

Stj. Av. Aybike Terkeş